Τρίτη, Σεπτεμβρίου 26, 2006

O Φρόιντ και η Σμυρνιά

Όταν έφθασαν στην Ελλάδα από τη Σμύρνη οι ιδέες της ψυχανάλυσης αποτελούσαν τη νέα μόδα στην Ευρώπη. Στα χρόνια που ακολούθησαν μα η πείνα, μα το δάκρυ, μα ο φόβος όλα ήταν τέκνα του παρελθόντος. Μνήμες που ζητούσαν δικαίωση και απαντήσεις. Η σύγχρονη σκέψη ήταν η ανάλυση του χθες. Εκείνη άκουγε πάντα να μιλούν για την «καταστροφή» και σιωπούσε. Λες και δεν την έζησε ποτέ. Ούτε φωτιά, ούτε καταστροφή, ούτε τίποτε.

Ήταν μια προσφυγοπούλα διαφορετική. Δεν ήρθε με το μεγάλο ρεύμα. Ούτε απένταρη. Μορφωμένη και όμορφη ξεκίνησε μια νέα ζωή με ψυχραιμία και θέληση. Οι φωτογραφίες της belle époque μαρτυρούν για μια καλλονή που ως φαίνεται από σκόρπια αλληλογραφία έκαψε καρδιές. Ζούσε πάντα στο παρόν.
Όταν η κόρη της έπαθε κατάθλιψη προχώρησε δραματικά αβοήθητη. Ο Φρόιντ δεν ήταν πια στη μόδα. Και μαζί του και οι ψυχίατροι. Μα ο φόβος της αρρώστιας, μα η έκπτωση της ψυχανάλυσης κανείς δεν δέχθηκε ότι μπορούσε με ένα απλό φάρμακο να σταθεί στα πόδια της. Σιγά σιγά πέθανε και τότε, πολλά χρόνια μετά τη belle époque, όλοι μιλούσαν για τη νέα μεγάλη επιδημία, την κατάθλιψη. Οι μνήμες και τα τραύματα, λίγο και η χημεία η κατάθλιψη έμεινε το μεγάλο αναπάντητο εύρημα της ψυχανάλυσης. Η εποχή πλέον διάβαζε Yalom. Όμως η κόρη της δεν ήταν ο Σοπενάουερ.

Εκείνη ήταν πάντα απόμακρη και τα γεγονότα την άγγιζαν ελάχιστα. Απανωτές συμφορές και απανωτά μεγαλεία ήρθαν και πέρασαν σαν όνειρο. Τώρα που δεν είχε πια χαμάμ, έκανε μπάνιο με αφρόλουτρο φαμάρ, πολύ καυτό και μετά αντί για τούρκικη κολώνια έβαζε στο σώμα της 4711. Δεν παραπονέθηκε για τίποτε ποτέ. Δεν θυμόταν και δεν αναμασούσε μνήμες ποτέ. Τις μνήμες της ίσως τις ήξεραν οι άλλοι από τη μαγειρική της ή κάτι παράξενες συνήθειες που είχε πότε πότε. Όταν έγιναν μόδα με την «πολίτικη κουζίνα» τα τούρκικα και ο «Παντελής», οι δικοί της ήταν προετοιμασμένοι με το καλύτερο. Τα σουτζουκάκια της, ο μουσακάς της έφερναν παραλήρημα και στον πιο εγκρατή. Ηταν πάντα αξιοπρεπής και καλοντυμένη. Όπως οι αστοί της Σμύρνης.

Η ομορφιά της με τα χρόνια έγινε μια μάσκα και η προσωπικότητά της τρομοκρατούσε στο πόκερ και τον πιο έμπειρο παίκτη. Νικούσε τις παρτίδες με τέτοια ευκολία, όταν οι άλλοι αγκομαχούσαν. Ο γιατρός της κόρης της οικογενειακός φίλος και συμπαίκτης στο πόκερ. Πάντα στον πληθυντικό, Χριστούγεννα ήταν μάλλον τότε, δοκιμάζοντας τον μπακλαβά που έκανε τέτοιες μέρες, τη ρώτησε πώς αντέχει. Το μυστικό της. Δεν του απάντησε. Δεν ήταν διόλου φλύαρη άλλωστε. Του χαμογέλασε και προσπέρασε αυτού του είδους τις σκέψεις. Εκείνη δεν τα καταλάβαινε αυτά.
Τη ζωή τη ζούσε. Δεν τη συζητούσε.
Εκείνος είχε σπουδάσει ψυχίατρος στη Βιέννη. Όταν έχασε την κόρη της μέσα από τα χέρια του απελπίσθηκε. Βλέπεις η κατάθλιψη σκοτώνει. Και η δουλειά που έμαθε ήταν η κουβέντα. Το παρελθόν. Οι ερμηνείες. Έτσι του έφευγε και εκείνου η ζωή, την οποία περνούσε παρέα με τις Ερινύες.
Όταν κάθισαν να συνεχίσουν την παρτίδα του σέρβιρε με τρόπο ένα δεύτερο κομμάτι μπακλαβά. Το δωμάτιο μοσχομύριζε βούτυρο και γαρίφαλο. Όμως εκείνη η χοληστερίνη…
-Όχι δεν θα πάρω, της είπε. Ένα φθάνει!
Δεν τον διόρθωσε. Δεν ήταν το χαρακτήρα της οι δεύτερες κουβέντες. Άφησε το κομμάτι δίπλα και συνέχισε την παρτίδα.
Ξαφνικά του χαμογέλασε.
Μια Ερινύα είχε ξεμυτίσει και έκλεβε αμυγδαλάκια και καρύδια από το ξεχασμένο στο πλευρό πιατάκι.

16 σχόλια:

Χρήστος Φασούλας είπε...

Καλημέρα, Ελένη :)
Απλό και έξοχο. Ή απλώς έξοχο! Όπως όλα, που τα τύπωσα γυρίζοντας από τις διακοπές.
Θα σου ήταν εύκολο να μου στείλεις το mail σου; Το δικό μου υπάρχει στο προφίλ μου.

Αλεξία Ηλιάδου (synas) είπε...

Τι ωραίο κείμενο είναι αυτό!; Πάντα έτσι γράφεις; Θά 'ρθω να διαβάσω και τα υπόλοιπα. Βρε τη Μέρυλιν...

paragrafos είπε...

Ελένη μου,

είναι ολοφάνερο ότι οι διακοπές σε ευεργέτησαν και ήλθες ανανεωμένη και ορεξάτη!

Πανέμορφοι οι κυματισμοί σου!

Καλό κατευόδιο!

(έχει δικιο η synas)

Θα έρχόμαστε να σε ξανα-διαβάζουμε!

σε φιλώ

με αγάπη

Α.

Eleni63 είπε...

καλώς ήρθες χρήστο. Σύνα, Χρήστο ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια.
Παράγραφε σε πεθύμησα. Διάβαζα χθες τη δίαιτα της μικρής και ...ζόρικα τα πράγματα. Δεν πεινάει? Θα μου πεις αφού είναι καλά και παίζει...

ATHENA είπε...

"Μια Ερινύα είχε ξεμυτίσει και έκλεβε αμυγδαλάκια και καρύδια από το ξεχασμένο στο πλευρό πιατάκι."

Εξαισια φραση,ευχομαι τα επομενα κειμενα σου να ειναι στο υψος της:)

σαν αναγνωστρια παντως θα πω οτι εμεινα με την εντυπωση πως ολο το εν λογω κειμενο ηταν μια αγωνιωδης προσπαθεια για το σερβιρισμα της, επαναλαμβανω, εξαισιας φρασης...

ισως ομως φταιει το γεγονος οτι εχω γιαγια σμυρνια στο στυλ αυτης που περιγραφεις, αστη με το φρουντ της και δε συμμαζευεται...

paragrafos είπε...

Eleni63 said...
Διάβαζα χθες τη δίαιτα της μικρής και ...ζόρικα τα πράγματα. Δεν πεινάει? Θα μου πεις αφού είναι καλά και παίζει...
---------------------------
Η δίαιτα είναι υπολογισμένη από ειδικούς διαιτολόγους γι΄αυτόν ακριβώς το σκοπό: για να καλύπτει όλες τις ανάγκες του οργανισμου σε θρεπτικές ουσίες και φυσικά για να μην πεινάει. Ωστόσο, αυτό είναι θέμα για ποστ.
Ουσιαστικά το παιδί είναι αποκομμένο από όλες τις διατροφικές συνήθειες των φυσιολογικών ανθρώπων. Για να πάρεις μια ιδέα: ποτέ δεν βλέπει άλλους ανθρώπους να τρώνε!

Η γιατρειά εχει το δικό της τιμήμα.


φιλάκια

Με αγάπη

Α.

dodo είπε...

Πολύ όμορφο κείμενο, το διάβασα και ξαναδιάβασα...

Ανώνυμος είπε...

Όμορφη, τρυφερή, γλυκιά ιστορία, στην αρχή μου δημιούργησε πολλές απορίες: τι ν' απόγινε ο άντρας της, αν είχε άλλα παιδιά, αν ήταν κάποτε ερωτευμένη, ποιες να' ταν οι αδυναμίες της, αν ποτέ γελούσε, πώς τέλειωσε η ζωή της (αν τέλειωσε) κλπ. Στη δεύτερη όμως ανάγνωση σκέφτηκα: καλύτερα έτσι, ας συμπληρώσει ο καθένας μας το παζλ, ας βάλει μέσα ό,τι θέλει από την ψυχή του, υπάρχει χώρος. Κι αν η ιστορία δεν είναι αληθινή, ή δεν είναι τόσο αληθινή, τότε το πρόβλημα το' χει η πραγματικότητα ...

anonymos είπε...

Εγώ πάλι athena, θα έκοβα το κεφάλι μου πως κέντραρε στην φράση: "Τη ζωή την ζούσε. Δεν τη συζητούσε". Μένει τώρα μόνο η απάντηση της Eleni63 για να δούμε αν το κεφάλι μου θα μείνει στην θέση του.

Εleni63, άραγε η ανάγνωση έχει αξία?

Ο ανώνυμος

αθεόφοβος είπε...

Με μιά πινελιά περιέγραψες μια ζωή.Μπραβο!

Кроткая είπε...

έκανα τις ίδιες σκέψεις με τον άντβολ και τον ανώνυμο. Ακριβώς τις ίδιες όμως.

Από τα καλύτερα που έχω διαβάσει τελευταία.

Μπράβο σου Marilένη μου!

Alkyoni είπε...

αφήνει όμορφη αίσθηση σαν ανάγνωσμα και σε ταξιδεύει στο χρόνο μεταλαμβάνεις εικόνες που δεν έχεις ζήσει..
ίσως να μπερδεύτηκα λιγάκι όμως
Γιάλομ με 4711;;
Χρονικά απέχουν πολύ,ίσως και να μην έχει σημασία,έτσι κι αλλιώς μπερδεύεται ο χρόνος εδώ
Όπως και να χει πάρα πολύ καλό....αν μετράει η γνώμη μου
Καλή σου μέρα :)

Eleni63 είπε...

Αθηνά, καλώς ήρθες. Ομολογώ ότι την τελευταία φράση τη σκέφθηκα τελευταία. Φυσικά ήταν στο κλίμα αλλά δεν την είχα σκεφθεί.

Παράγραφε το φαντάζομαι. Αλλά δεν μπορώ να μην θαυμάζω πολλαπλώς τόσο εσάς όσο και τη μικρή. Ιδίως τη μικρή.Η αλήθεια είναι ότι η ζωή χωρίς γαριδάκια και σοκολάτα θα είναι πρόβλημα για ένα παιδάκι. Αλλά είμαι σίγουρη ότι τα γαριδάκια και οι σοκολάτες δεν είναι απάντηση για όλα. Υπάρχουν τρόποι μέσα από μια στέρηση να ανακαλύπτει κανείς πολύ πιο ενδιαφέροντα πράγματα. Με ενθουσίασε που ο μπαμπάς της της μαθαίνει να πέφτει. Μακάρι να μας είχαν μάθει να πέφτουμε οι γονείς μας. Συνήθως οι γονείς απαιτούν να κρατάς τη σημαία και να τους δοξάζεις.

Ευχαριστώ ΔΟΔΟΥΛΗ.

ΑNTVOL η ιστορία είναι δημιουργικά αληθινή. Ολα έχουν γίνει με διαφορετικό τρόπο πάντως. Αλλά και τα πρόσωπα υπήρξαν όλα και κανένα πια δεν ζει.

Ανώνυμε κέρδισες. Πράγματι αυτό είχα στο νου μου από την αρχή. Αυτό έχω στο νου μου συνεχώς.
Η ανάγνωση για μένα πάντα είχε αξία. Σαν προσωπικό βίωμα αποτέλεσε τη συντροφιά των παιδικών μου χρόνων σα μοναχοπαίδι και τον κόσμο στον οποίο έβρισκα στήριγμα. Η ανάγνωση υπήρξε για μένα δεύτερη (τρίτη, τέταρτη...) ζωή. Τώρα αν αυτό έχει αξία δεν ξέρω.

Βρε Αθεόφοβε, για πές μου τίνος τη ζωή?

Κροτούλα στο χρωστούσα αφού σε κατέθλιψα (και ορθά) με το χτικιό. Επρεπε όμως να ασκηθώ λίγο σε μια λέξη. Και το χτικιό προσφέρεται.

Καλή σου μέρα Αλκυόνη καλώς ήρθες. Εχεις απόλυτο δίκαιο. Η αναφορά στο Υalom ήθελε να δείξει την εξέλιξη των θεωριών, την επανατοποθέτησή τους ως προς τη μελέτη του παρελθόντος. Η αναφορά στην 4711 ήθελε να αναδείξει την υποκατάσταση της τούρκικης ή οθωμανικής κολώνιας λεμόνι (Pereza ήταν μια μάρκα που θυμάμαι) με κάτι ανάλογο. Θα μπορούσε να είναι η Μυρτώ. Στην πραγματικότητα ήταν η 4711 πάντως. Τώρα όσο για το μπέρδεμα πάλι έχεις δίκαιο. Η ιστορία ξεκινά κάποτε και κλείνει πολλές δεκαετίες μετά. Τέλος πάντως βρε παιδιά οτι μπορούσα έκανα για να γλυκάνω το προηγούμενο καταθλιπτικό.
Ενα παιχνίδι είναι η γραφή.

Eleni63 είπε...

Χρήστο Φασούλα,
οφείλω μια απάντηση για το mail. Ομολογώ ότι δεν θα είχα αντίρρηση να στείλω σε κάποιον ένα μαιλ όπως και δεν είχα μέχρι προχθές. Το έχω κάνει για κάποιους και μάλιστα συχνά αναρωτιέμαι αν θα λάβω καμιά επώνυμη καλημέρα τους (καθώς το μαιλ μου δεν είναι ανώνυμο) μια και τους νοιώθω φίλους κατά κάποιον τρόπο.
Ομως τελευταία την πάτησα. Εδωσα το μαιλ που μου ζητήθηκε και το αποτέλεσμα ήταν πολλαπλή στεναχώρια. Οχι μόνον στο επίπεδο του περιεχομένου του (με το οποίο συμφώνησα άλλωστε αγόγγυστα ) αλλά και ως προς το γεγονός ότι ότι και να έλεγα μετά ως θέση θεωρήθηκε προϊόν του ότι είχα εκδικητική θέση.
Βράστα λοιπόν Χρήστο. Το συγκεκριμένο άθλημα είναι λίγο επικίνδυνο και δεν ξέρεις τι ζόρι τραβάει ο καθένας.
Συνεπώς θα ήθελα να μου επιτρέψεις για λίγο καιρό να συνέλθω και μετά φυσικά να φτειάξω ένα HOT MAIL με ψευδώνυμο σκουλικαντέρα ή κάτι ανάλογο και να λαμβάνω ότι κατέβει στον καθένα.
Εσύ φυσικά δεν φταισ και δεν ξέρω τους λόγους που το ζητάς. Πάντως μπορείς ελεύθερα να με βρίσεις και εδώ. Ο Ελληνάρας που το έκανε και μάλιστα αριστοτεχνικά σε προηγούμενο ποστ ήταν πολύ χαριτωμένος. Βρε το μπαγάσα που τα σκέφθηκε όλα αυτά τα βρισίδια....

Eleni63 είπε...

Τέλος να ζητήσω συγνώμη για τη χρονική απόσταση των απαντήσεων. Δυστυχώς ασχολούμαι επαγγελματικά με μια..."τρύπα στο νερό" (χωρίς αστεία) και οφείλω να υπηρετήσω το όραμα ενόψει του άρτου ημών του επιουσίου.

Σας ευχαριστώ όλους.

anonymos είπε...

Δεν κέρδισα athena... είναι φανερό ότι εξεβίασα την απάντηση αφού έπαιξα το κεφάλι μου. Και καθότι η eleni63 είναι φιλάνθρωπος......

Krotkaya και μόνο αυτό που είπες μου δημιουργεί την ανάγκη να γνωρίσω τον antvol κι έσενα περισσότερο αφού είσαι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσά μας.

Eleni63, η σύνταξη της ερώτησής μου δεν ήταν σωστή. Έχει σημασία η ανάγνωση των κειμένων που γράφουμε? Διότι αν έχει σημασία η ανάγνωση έχει σημασία και η αναγνωσιμότητα. Βέβαια μερικοί γράφουν σαν να ανασαίνουν, οπότε η κατάσταση περιπλέκεται.